„Szlak kobiet Krakowa – krakowianki”

[Scroll down for English version]

Kobiety od zawsze odgrywały ogromną rolę w dziejach Krakowa. Bez ich ciężkiej pracy, pasji i wytrwałości w działaniu miasto miałoby zupełnie inny charakter i wygląd. Kobiety współtworzą historię tego wyjątkowego miejsca i współdecydują o jego rozwoju, zarówno w momentach burzliwych, jak i podczas spokojnych, codziennych dni. Krakowianki są pełne pasji i energii, dzięki czemu to niezwykłe miasto zyskało jedyną w swoim rodzaju atmosferę.

Dlatego należy mówić o kobietach Krakowa. Ważne jest nie tylko przywrócenie kobiet społecznej pamięci, ale także działanie na rzecz utrwalenia ich w tej pamięci. Zadanie to spełnia „Szlak kobiet Krakowa – krakowianki”.

Tworzenie specjalnych tras zwiedzania wpływa na powstawanie nowych siatek znaczeniowych, które są nakładane na istniejące ścieżki, utrwala myślenie o tym, co w Krakowie można zobaczyć, jak spędzić czas wolny. W ten sposób krakowianki zostaną wpisane w tkankę miejską, a uwaga zostanie skierowana na poznawanie kobiecych historii, analizowanie ich wkładu w rozwój miasta na różnych płaszczyznach.

To ważne, by osoby zapoznające się z historią i kulturą Stołeczno Królewskiego Miasta Krakowa oraz opowiadające o niej zrozumiały, że opowieść o tym miejscu to nie tylko mury Wawelu, ale przede wszystkim dzieło ludzi, którzy odcisnęli tutaj swoje piętno. Zaś w gronie tym niebagatelną rolę pełniły i pełnią kobiety, łącząc w działaniu siłę i determinację z wrażliwością i wysublimowaną estetyką.

Szlak powstał we współpracy z Centralnym Ośrodkiem Turystyki Górskiej PTTK i przy wsparciu merytorycznym dr hab. Agnieszki Chłosty-Sikorskiej, profesor Uniwersytetu Pedagogicznego.

Herstoria tworzona o kobietach, najczęściej przez kobiety, pozostaje dalej przestrzenią wielu poszukiwań. Wielu historyków i historyczek, działaczek i działaczy trzeciego sektora coraz częściej sięga po źródła i lektury, które pozwalają odzyskać zagubioną kobiecą historię.  Idea szlaków śladami kobiet wywodzi się z takich właśnie naukowych inicjatyw organizacji pozarządowych,  feministycznych, na czele z działaniami podejmowanymi w poprzednich latach m.in. przez Fundację Przestrzeń Kobiet.

Odszukiwanie herstorycznych bohaterek, odkodowywanie losów zaginionych postaci, których wpływ na rzeczywistość naszego miasta był tak wielki, a pozostawał często zapomniany - nie jest zadaniem prostym. Praca herstoryczna wymaga, by odpowiednio ją doceniać, aby mogła inspirować innych do dalszego działania.

Miejski Szlak Kobiet Krakowa - Krakowianki powstał w oparciu i oryginalne źródła, na które składały się książki, artykuły naukowe, materiały publicystyczne oraz dokumenty źródłowe.

Szlak jest częścią projektu „Krakowianki”, realizowanego przez Gminę Miejską Kraków.

[ENGLISH 🇬🇧]

Women have always played a huge role in the history of Krakow. Without their hard work, passion and perseverance in action, the city would have a very different character and appearance. Women co-create the history of this unique place and co-determine its development, both in turbulent moments and during quiet, everyday days. Cracovian women are full of passion and energy, giving this extraordinary city a unique atmosphere.

That is why it is important to talk about the women of Krakow. It is important not only to restore the women to public memory, but also to work to perpetuate them in that memory. This task is fulfilled by the "Women of Krakow Trail — Cracovian Women".

The creation of special itineraries influences the emergence of new grids of meaning that are superimposed on existing paths, perpetuates thinking about what to see in Krakow and how to spend leisure time. In this way, Cracovian women will be inscribed in the urban fabric and attention will be directed towards learning about women's stories, analysing their contribution to the city's development on various levels.

It is important that those who are acquainted with the history and culture of the Royal Capital City of Krakow and those who talk about it understand that the story of this place is not only the walls of Wawel Castle, but above all the work of the people who have left their mark here. Women have played and continue to play a significant role in this group, combining strength and determination with sensitivity and a refined aesthetic.

The trail was created in cooperation with the PTTK Centre for Mountain Tourism and with the substantive support of Agnieszka Chłosta-Sikorska, PhD, professor at the Pedagogical University.

Herstory made about women, most often by women, continues to be a space of much exploration. Many historians, women activists and third sector activists are increasingly turning to sources and readings to recover lost women's history.  The idea of trails in the footsteps of women stems from just such scientific initiatives by non-governmental, feminist organisations, led by activities undertaken in previous years by, among others, the Women's Space Foundation.

Finding herstorical heroines and decoding the fate of missing figures whose influence on the reality of our city was so great and yet has often remained forgotten is not an easy task. Herstorical work needs to be properly appreciated so that it can inspire others to continue.

The "Women of Krakow Trail — Krakowianki" was created on the basis of original sources consisting of books, academic articles, journalistic materials and source documents.

The trail is part of the "Krakowianki" (Cracovian Women) project, implemented by the Municipality of Krakow. Guides for the women's trail were created thanks to the cooperation of the Municipality of Krakow with the PTTK Centre for Mountain Tourism and with the substantive support of Agnieszka Chłosta-Sikorska, PhD, Professor at the University of the National Education Commission in Krakow.

Pobierz spacerownik z mapką / Download the book with map 🇬🇧:

• Szlak kobiet Krakowa – Stare Miasto [PDF]
• The Women of Krakow Trail – Old Town [PDF IN ENGLISH 🇬🇧]

  Opracowanie trasy: Nina Gabryś-Janowska, Grażyna Płachta, Mateusz Drożdż
  Opracowanie tekstów: Mateusz Drożdż
  Redakcja tekstów: Monika Jagiełło
  Projekt i skład graficzny: Renata Schoefer

• Szlak kobiet Krakowa – Kazimierz i Podgórze [PDF]
• The Women of Krakow Trail – Kazimierz and Podgórze [PDF IN ENGLISH 🇬🇧]
  Opracowanie trasy: Alicja Zioło

  Opracowanie tekstów: Mateusz Drożdż
  Redakcja tekstów: Monika Jagiełło
  Projekt i skład graficzny: Renata Schoefer, Artur Brożonowicz

• Szlak kobiet Krakowa – Krowodrza [PDF]
• The Women of Krakow Trail – Krowodrza [PDF IN ENGLISH 🇬🇧]
  Opracowanie tekstów: Agnieszka Chłosta
  Redakcja tekstów: Monika Jagiełło
  Projekt i skład graficzny: Renata Schoefer
• Szlak kobiet Krakowa – Nowa Huta[PDF]
• The Women of Krakow Trail – Nowa Huta [PDF IN ENGLISH 🇬🇧]

  Opracowanie trasy: Alicja Zioło
  Opracowanie tekstów: Mateusz Drożdż
  Redakcja tekstów: Monika Jagiełło
  Projekt i skład graficzny: Renata Schoefer, Artur Brożonowicz

Spacerowniki do szlaku kobiet powstały dzięki współpracy Gminy Miejskiej Kraków z Centralnym Ośrodkiem Turystyki Górskiej PTTK i przy wsparciu merytorycznym dr hab. Agnieszki Chłosty-Sikorskiej, prof. Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

Bibliografia – Szlak Kobiet Krakowa (pdf)