Aleksandra Rajca

Żołnierka „Żelbetu”, członkini wywiadu ZWZ-AK (Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej) ps. „Kozaczek”, urodzona w 1923 r. w Krakowie. Uczyła się w Państwowym Seminarium dla Wychowawczyń Przedszkoli oraz na tajnych kompletach. W 1943 r. zdała maturę. W 1939 r. wstąpiła do ZWZ jako łączniczka centralna sztabu zgrupowania taktycznego „Żelbet” Obwodu AK Kraków-Miasto. Do oddziałów partyzanckich w terenie przewoziła pocztę i broń. Należała do grupy likwidacyjnej kierowanej przez Jana Kowalkowskiego „Halszkę”. Uczestniczyła w przygotowaniach i w wykonywaniu akcji dywersyjnych. W 1944 były to: akcja przejęcia pieniędzy „Społem” przy ul. Dietla (zdobyto 500 tys. zł zdeponowanych przez firmę administrowaną przez Niemców); operacja bojowa „Koppe”; akcja identyfikacyjna konfidentki gestapo Lili Arifiew; akcja likwidacyjna konfidenta gestapo Eugeniusza Pietronia. Odznaczona Srebrną Odznaką Dywizyjną i Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po zakończeniu wojny zatrzymana przez NKWD i więziona na Montelupich. W marcu 1945 r. wywieziona do obozu w rejonie Krasnowodzka. Zmarła z wycieńczenia 5.08.1945 r.

Inne miejsca: tablica upamiętniająca akcję Koppe (ul. Powiśle 3).

[ENGLISH]

Soldier of the "Żelbet", member of the ZWZ-AK (Union of Armed Struggle — Home Army) intelligence service, pseudonim "Kozaczek", born in 1923 in Krakow. She studied at the State Seminar for Nursery Teachers and attended underground classes. In 1943, she passed her school-leaving exams. In 1939, she joined the Union for Armed Struggle (ZWZ) as a central staff liaison officer of the "Żelbet" tactical grouping of the Krakow-Miasto Home Army District. She carried mail and weapons to partisan units in the field. She was part of a liquidation group led by Jan "Halszka" Kowalkowski. She participated in the preparation and execution of diversionary actions. In 1944, these included an operation to seize the money of "Społem" in ul. Dietla (500,000 zlotys deposited by a company administered by the Germans was captured), the combat operation "Koppe", an identification operation of Gestapo confidante Lila Arifiew, and a liquidation operation of Gestapo confidante Eugeniusz Pietroń. Awarded the Silver Divisional Badge and the Bronze Cross of Merit with Swords. After the end of the war, she was arrested by the NKVD and imprisoned in Montelupich prison. In March 1945, she was deported to a camp in the Krasnovodsk region. She died of exhaustion on 5 August 1945.

Other locations: plaque commemorating the Koppe action (ul. Powiśle 3).