Gorączka kinowa. O początkach pewnej epoki

Wszystko zaczęło się w sobotnie popołudnie 14 listopada 1896 roku. Wtedy to w krakowskim Teatrze Miejskim odbył się pierwszy na ziemiach polskich pokaz filmów za pomocą kinematografu braci Lumiére.

To wydarzenie na zawsze zmieniło obraz kultury w Polsce i życie wielu osób. Ruchome obrazy fascynowały, uzależniały, sprawiały, że na początku XX wieku w kinach spotykali się dosłownie wszyscy – służące, piekarze, bankierzy, poeci a nawet elita. Kino dostarczało „marzeń i iluzji”, a bez kina ludzie chodzili „błędni i zrozpaczeni”− jak pisał Antoni Słonimski. Mimo iż początkowo spędzanie czasu w kinie było rozrywką wstydliwą, z czasem jednak gorączka filmowa objęła także Warszawę, Łódź, a wkrótce całą Polskę, sprawiając, że kino stało się jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi kultury a film z czystej rozrywki stał się sztuką.

I choć w XXI wieku „W małym kinie nikt już nie gra na pianinie...”  jak niegdyś śpiewał Mieczysław Fogg – Stowarzyszenie Kin Studyjnych we współpracy z Miastem Kraków i kinami studyjnymi, chce przypomnieć ową magię pierwszych seansów z muzyką na żywo.

W ramach obchodów 126. rocznicy pierwszego pokazu na ziemiach polskich w Krakowie zapanuje prawdziwa „Gorączka kinowa”! Program rozpocznie się od spaceru rocznicowego śladami pierwszej projekcji, podczas którego historyk kina Maciej Gil zabierze uczestników na przechadzkę po miejscach związanych z tamtym wydarzeniem. Przewodnik będzie snuł opowieść o projekcjach filmów, konferencjach, wystawach, animatorach kultury, a przede wszystkim o tym, jak zmieniała się kinowa mapa Krakowa.

Spacer będzie tylko początkiem maratonu filmowego w kinach studyjnych: Sfinks, Kijów, Mikro Kika, Kino Pod Baranami, Agrafka, Paradox − gdzie odbywać się będą projekcje z muzyką na żywo, pokazy dokumentów o początkach epoki, prelekcje i dyskusje.

W ciągu niemal dziesięciogodzinnej wyprawy kinowej widzowie poznają m.in. pierwszy film, który powstał na ziemiach polskich − „Pruska Kultura”, holenderskie Trawelogi z przełomu XIX i XX wieku, a także będą mogli uczestniczyć w filmowym spacerze po starym Krakowie. Nie zabraknie także seansów rodzinnych najsłynniejszych komików początku XX wieku, których wyczyny niezmiennie budzą salwy śmiechu, Georgesa Mélièsa, Charliego Chaplina i Bustera Keatona.

Dzięki fantastycznemu dokumentowi dyrektora festiwalu w Cannes Thierry’ego Frémaux organizatorzy przybliżą sylwetki pionierów kinematografii Braci Lumière. Najmłodsi z kolei będą mogli wziąć udział w warsztatach „Od maszynek optycznych do pierwszych pokazów kinowych”, podczas których pociechy dowiedzą się, jak powstawały pierwsze filmy, jak wyglądały kamery i praca reżysera, a nawet przygotują swój własny film. A na dorosłych czeka panel dyskusyjny „Gorączka kinowa. O początkach pewnej opoki”, podczas którego wybitni historycy filmu red. Maria Malatyńska, prof. Paweł Sitkiewicz oraz prof. Marcin Adamczak przybliżą widzom zjawiska, które towarzyszyły pierwszym pokazom filmowym. Rozmowy będą dotyczyć systemu gwiazd, kin, ich architektury, aspektów społecznych i publiczności pierwszych seansów.

Do końca listopada natomiast kinomani będą mieli okazję oglądać wystawę poświęconą pierwszemu pokazowi filmowemu, która zawiśnie w foyer kina Kijów.

Ograniczenia związane z pandemią nie pozwoliły na uczczenie 125. rocznicy pierwszego pokazu na ziemiach polskich, dlatego rok później, już w bezpiecznych warunkach Stowarzyszenia Kin Studyjnych zaprasza wszystkich do Krakowa, by zanurzyć się w wygodnym fotelu i na chwilę cofnąć do Krakowa początku XX wieku. Szczegółowy program już wkrótce na stronie stowarzyszeniekinstudyjnych.pl oraz stronach poszczególnych kin. Wstęp na wszystkie wydarzenia bezpłatny. Projekt jest współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.