Z dawnego Krakowa

Krakowska Straż Miejska obchodziła niedawno jubileusz trzydziestolecia służby Krakowowi i jego mieszkańcom. W czasie uroczystości prezydent Jacek Majchrowski, zabierając głos, wspomniał o pięknych tradycjach krakowskich „hutmanów ratusznych” oraz „drabów miejskich”. Tu trzeba wyjaśnić, że kiedyś słowo „drab” nie miało żadnych negatywnych konotacji i oznaczało po prostu pieszego żołnierza.

Na początku lipca tego roku minęła – i to zupełnie niepostrzeżenie, tak jak zresztą bywało także w poprzednich latach – kolejna rocznica śmierci jednej z kiedyś legendarnych, a dziś gruntownie zapomnianej krakowskiej postaci, czyli Adolfa Nowaczyńskiego. Literata, dramaturga, publicysty, a także, a może nawet przede wszystkim, skandalisty, który wręcz lubował się w plugawym języku oraz okrutnych porównaniach i nie oszczędzał nikogo, ani niczego, a zwłaszcza Karkowa.

Turyści zawsze są w Krakowie mile widziani. Zwłaszcza teraz, kiedy po epidemii nasze miasto szeroko otwiera swoje podwoje dla przybyszów z całego świata. Szczególnie spragniona gości jest krakowska gastronomia. Czasem niestety – rzecz jasna, są to sytuacje bardzo rzadkie, wręcz absolutnie wyjątkowe – zdarzają się godne ubolewania przypadki, kiedy zagraniczni lub też krajowi przybysze jakoś nie potrafią dostosować się do krakowskich realiów i krakowskich zwyczajów.

Pod koniec maja tego roku w sali Muzeum Krakowa wręczono prof. Jackowi Purchli Nagrodę im. Józefa Dietla. Towarzyszące Nagrodzie Dyplomy Honorowe otrzymały: Muzeum Krakowa, Prawdziwe Jedzenie sp. z o.o., Chorągiew Krakowska Związku Harcerstwa Polskiego oraz Okręg Małopolski Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej.

Budynek krakowskiego magistratu, nazywany przez znawców przeszłości pałacem Wielopolskich, stoi w samym sercu Krakowa. Stwierdzenie to nie jest bezpodstawne. Współcześni krakowianie i odwiedzający miasto turyści nie zauważają, jak wielką przestrzeń zajmują place Franciszkański i Wszystkich Świętych. Zdaniem niektórych właśnie to miejsce było pierwszym centrum Krakowa. Przestało pełnić tę funkcję po wielkiej lokacji z 1257 r., kiedy wytyczono Rynek Główny.

O lajkoniku, zwanym też konikiem zwierzynieckim, napisano już bardzo dużo. Tradycję rodem z przedmieścia zaakceptowały władze oraz obywatele Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Zaakceptowała ją nawet krakowska dziewiętnastowieczna prasa, raczej z góry patrząca na mieszkańców Czarnej Wsi, Krowodrzy czy Zwierzyńca.

Pod koniec marca 1899 r. dziennik „Głos Narodu” poinformował swoich czytelników, że „rozprawa ustna w procesie spadkobierców śp. Czerneka przeciwko drowi Markowi i wspólnikom o unieważnienie testamentu została rozpisana na dzień 24 kwietnia godz. 9 rano do sali Nr. 39”. Podając tę informację, gazeta jednocześnie ubolewała, że wydarzenie to odbędzie się w sali, która „jest niesłychanie mała i może pomieścić niezmiernie szczupłą liczbę osób”, a przecież należy się spodziewać „licznych sprawozdawców i słuchaczów”.

W dawnym Krakowie pierwszy dzień maja świętowano jako początek wiosny. Tak też było w 1892 r. Rankiem, zgodnie z tradycją, obudziły krakowian dziarskie melodie, grane przez maszerujące ulicami orkiestry wojskowe. Nie był to jedyny powód do radości…

W lipcu 1945 r. Kraków przeżywał niezwykły powojenny czas. Adam Macedoński tak opisuje ten okres dziejów miasta: „W tamtym czasie na ulicach Krakowa panował wielki ruch. Ludzie ciągle się gdzieś przemieszczali. Repatrianci jechali z Kresów na Ziemie Zachodnie, niektórzy uciekali w Tatry i za granicę, wielu ludzi handlowało. Na ulicach było wiele osób, które nosiły torby, tobołki, walizki czy plecaki”.

Niewielu krakowian wie, że 4 lipca 1910 r. jest jedną z ważniejszych dat w dziejach ich rodzinnego miasta. Tego dnia Rudawa popłynęła nowym korytem. Wszystko zaczęło się od wielkiej powodzi, która nawiedziła Małopolskę w lipcu 1903 r.