Laureaci 10. edycji Konkursu o Nagrodę Teatralną im. Stanisława Wyspiańskiego
Zespół aktorski spektaklu „Dialogi polskie” w reżyserii Mikołaja Grabowskiego z repertuaru Teatru Bagatela, Eryk Makohon i Paweł Łyskawa, liderzy Krakowskiego Teatru Tańca za instalację performatywną „Okno holenderskie”, zespół tancerzy‒performerów występujących w tym projekcie: Natalia Dinges, Alicja Müller, Paulina Nowicka, Michał Przybyła, Agnieszka Skorut, Magdalena Skowron, a także Agnieszka Przepiórska-Frankiewicz i Zośka Papużanka za miniserial internetowy „W związku z zaistniałą sytuacją” ‒ to laureaci 10. edycji Konkursu o Nagrodę Teatralną im. Stanisława Wyspiańskiego za rok 2020.
Od dziesięciu lat miasto wspiera i docenia dokonania krakowskiego środowiska teatralnego także za pomocą Konkursu o Nagrodę Teatralną im. Stanisława Wyspiańskiego. Nagroda jest przyznawana corocznie za szczególne osiągnięcia lub wydarzenia w dziedzinie teatru w minionym roku kalendarzowym, których miejscem powstania i zasadniczej prezentacji było miasto Kraków.
‒ Pragnąc docenić i promować osiągnięcia artystów teatru, teatrów i zespołów teatralnych, w Krakowie od dekady przyznawana jest specjalna nagroda dedykowana krakowskim zjawiskom i wydarzeniom teatralnym. Patronem nagrody jest nie kto inny, jak jedna z najważniejszych postaci zasłużonych dla teatru, czyli wybitny poeta i dramaturg, scenograf, inscenizator i reformator teatru związany z Krakowem – Stanisław Wyspiański. Nagrodą pokazujemy, jak ważne dla miasta jest środowisko teatralne, działalność artystyczna ludzi teatru i rozwój tego obszaru krakowskiej kultury ‒ mówi Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa.
Wpływ pandemii na teatr
Teatr w Krakowie ma długą historię, był i jest ważną częścią kultury miasta. Aktualnie krakowskie teatry publiczne dysponują co najmniej dwudziestoma własnymi scenami, które liczą ponad 5 600 miejsc na widowniach. Obok nich istnieje wiele małych kameralnych scen prywatnych, a także sceny w centrach i ośrodkach kultury. Ze względu na ograniczenia sanitarne w 2020 roku ich potencjał nie mógł być w pełni wykorzystany. Rok 2020 był niezwykle trudny zarówno dla teatrów, jak i dla widzów. Pandemia nieoczekiwanie wstrzymała działalność teatrów, pozbawiając je możliwości realizowania misji. W czasie lockdownu artyści i pracownicy teatrów stracili możliwość pracy i źródła dochodu, a widzowie mieli bardzo ograniczony kontakt ze sztuką sceniczną.
‒ Nikt nie przewidział, że w roku 2020 przyjdzie się nam zmierzyć z tak wielkimi ograniczeniami wywołanymi przez pandemię. Jeśli odwołać się do statystyk, zauważymy, że o ile w 2019 roku tylko na scenach krakowskich teatrów samorządowych zagrano 3785 przedstawień, które obejrzało 982 276 widzów, to w 2020 roku zagrano tylko 1251 przedstawień z udziałem 209 645 widzów w salach, zaś 216 wydarzeń w trybie on-line obejrzało 11 608 widzów. Liczba przedstawień w 2020 roku spadła o ponad 61 proc. w stosunku do roku 2019 – zauważa Katarzyna Olesiak, dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W 2020 roku odbyło się też mniej premier. O ile w 2019 roku teatry samorządowe dały 42 premiery, to w 2020 roku tylko 32, w tym 24 premiery odbyły się tradycyjnie z udziałem widowni, zaś osiem w formule online.
Nowe formy dotarcia do widza
‒ W odróżnieniu od muzeów czy centrów kultury, które w ostatniej dekadzie coraz częściej podejmowały działania w sieci, istotą teatru był i jest bezpośredni kontakt, bezpośrednia interakcja widzów i artystów teatru w konkretnej przestrzeni teatralnej – mówi Robert Piaskowski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury.
‒ Do czasu pandemii teatry nie tworzyły treści specjalnie do prezentacji w sieci internetowej. Internet służył im głównie jako narzędzie komunikacji i promocji bieżącego repertuaru. Tylko okazjonalnie zdarzały się streamingi spektakli. Zmieniła to pandemia, która widza posadziła przed monitorem komputera, a twórców teatru pchnęła do szukania możliwości przełożenia języka teatru na język mediów. I chociaż nic nie może zastąpić doświadczenia zanurzenia w kulturze, które daje wizyta w teatrze, to musimy zauważyć, że krakowskie teatry wdrożyły różne rozwiązania, które pomagają im dołączyć do swojej oferty także realizacje dostępne za pośrednictwem Internetu. Warto podkreślić, że to właśnie spektakle teatralne były najchętniej oglądane w 2020 roku na uruchomionej w okresie pandemii platformie PLAY KRAKÓW. Świadczy to o tworzeniu się zarówno mechanizmów odporności kultury, jak też nowych ścieżek rozwoju w obszarze sztuki teatralnej – dodaje.
To, jak w teatrze wyglądał 2020 rok, znalazło odzwierciedlenie także w propozycjach zgłoszonych do 10. edycji Konkursu o Nagrodę Teatralną im. Stanisława Wyspiańskiego. W ubiegłym roku udało się zwiększyć środki na wypłatę nagród oraz ustanowić dodatkową kategorię – uzgadnianą corocznie przez Kapitułę Nagrody Teatralnej. Obradująca pod przewodnictwem prof. Jacka Popiela Kapituła Nagrody Teatralnej im. Stanisława Wyspiańskiego, w której pracach uczestniczyło znakomite grono osób związanych z kulturą i życiem teatralnym Krakowa, nie miała jednak łatwego zadania.
– Warto podkreślić, że mimo ograniczeń wynikających z pandemii w 2020 roku na scenach krakowskich teatrów powstało wiele dobrych przedstawień, wiele znakomitych kreacji aktorskich, zrealizowano kilka oryginalnych projektów scenograficznych. Do 10. edycji konkursu wpłynęło 25 wniosków. Dotyczyły one zarówno osób indywidualnych: aktorów, reżyserów, scenografów, jak i duetów aktorskich czy zespołów aktorskich i teatralnych. Niektóre z nich bezpośrednio odnosiły się do pandemicznych wyzwań 2020 roku lub były swego rodzaju komentarzem do pracy osób związanych z teatrem. Wśród nominowanych znalazł się między innymi będący świadectwem pandemicznej rzeczywistości miniserial „W związku z zaistniałą sytuacją” czy projekt „Okno holenderskie”, obrazujący problemy zawodu tancerzy, ich pracy i wynagrodzeń – mówi prof. Jacek Popiel, przewodniczący kapituły.
Laureaci 10. edycji konkursu
Nagrodę główną w wysokości 50.000 zł otrzymał zespół aktorski spektaklu: „Dialogi polskie” w reżyserii Mikołaja Grabowskiego w składzie: Ewelina Starejki, Urszula Grabowska, Wojciech Leonowicz, Paweł Sanakiewicz, Maciej Sajur, Dariusz Starczewski, Kosma Szyman, Artur Sędzielarz, Izabela Kubrak, Natalia Hodurek.
Nagrodę specjalną w wysokości 15.000 zł otrzymali: Eryk Makohon i Paweł Łyskawa z Krakowskiego Teatru Tańca za instalację performatywną „Okno holenderskie”.
Nagrodę specjalną w wysokości 12.000 zł przyznano także zespołowi tancerzy-performerów występujących w projekcie Krakowskiego Teatru Tańca „Okno holenderskie”: Natalia Dinges, Alicja Müller, Paulina Nowicka, Michał Przybyła, Agnieszka Skorut, Magdalena Skowron.
Nagrodę specjalną w wysokości 8.000 zł otrzymały twórczynie miniserialu internetowego „W związku z zaistniałą sytuacją” ‒ Zośka Papużanka za scenariusz i odtwórczyni głównej roli Agnieszka Przepiórska-Frankiewicz.
Wymienione wysokości nagród to kwoty brutto. Nagrody są dzielone równo pomiędzy laureatów lub liczbę członków zespołu wyróżnionego w danej kategorii.
Uroczyste wręczenie nagród odbędzie się podczas gali organizowanej w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia zaplanowanej na 11 grudnia.
