Fort 49 ½a „Mogiła” – fort, z którym los obszedł się dość łaskawie

Jest to obecnie najlepiej zachowany fort międzypolowy, służący niegdyś do wypełnienia luki pomiędzy fortami 49 „Krzesławice” na północnym brzegu Wisły i 50 „Prokocim” na brzegu południowym. Powstał w latach 1895–1896, aby bronić przebiegający obok trakt sandomierskiego oraz skarpę wiślaną. Wziął udział w walkach w obronie miasta w listopadzie 1914 roku, w czasie I bitwy o Kraków.

W czasie okupacji Niemcy zorganizowali w nim magazyny oraz koszary służby budowy lotnisk, a po wyzwoleniu i po rozpoczęciu budowy Nowej Huty zakwaterowano w nim robotników budujących kombinat i towarzyszące mu miasto. Mimo zmian krajobrazu wokół niego i demontażu części oryginalnego wyposażenia przetrwał w dość dobrym stanie. W ostatnich latach został wyremontowany i obecnie pełni funkcję składnicy archeologicznej.

Dostępność: ul. Igołomska niedaleko Bramy nr 4 do Kombinatu. Fort jest poddawany pracom konserwatorskim, można oglądać go od zewnątrz, choć czasem również od środka w zależności od możliwości stwarzanych  przez obecnego użytkownika: www.stowarzyszeniestater.pl.