Czy czterodniowy tydzień pracy jest korzystny dla klimatu?

Praca przez cztery dni w tygodniu oceniana jest jako korzystna dla produktywności i dobrego samopoczucia pracowników. A jaki wpływ ma na zmiany klimatu?

Od czerwca do grudnia 2022 r. w Wielkiej Brytanii trwał największy na świecie test czterodniowego tygodnia pracy. Objął 60 firm i organizacji i miał na celu ocenę, czy firmy mogą utrzymać produktywność przy skróceniu czasu pracy i bez obniżenia wynagrodzenia pracowników.

Wyniki firmy Tyler Grange z siedzibą w Gloucestershire pokazały, że dzienna produktywność wzrosła o 22 proc. Ale w teście właściciele firmy postanowili również zmierzyć wpływ krótszego tygodnia pracy na ślad węglowy firmy. I w tym obszarze zaobserwowali 21 proc. spadek liczby przejechanych kilometrów samochodem, co wprost przekłada się na ograniczenie emisji. Z dodatkowego dnia wolnego była jeszcze jedna korzyść: wielu pracowników wykorzystało go na wolontariat klimatyczny.

Podobne pilotaże koordynatorzy badania 4 Day Week Global przeprowadzili również w Stanach Zjednoczonych i Irlandii. Miały one miejsce także w: Islandii, Hiszpanii, Szwecji, Belgii, Japonii i Nowej Zelandii. Wyniki pilotażu pokazują, że krótszy tydzień pracy jest kluczem do osiągnięcia redukcji emisji dwutlenku węgla dzięki spadkowi liczby dojazdów do pracy średnio o 10 proc.

Wielu pracowników w zaoszczędzonym czasie angażowało się w działania niskoemisyjne, takie jak: piesze wędrówki lub hobby w domu. Dane z Wielkiej Brytanii pokazały, że przejście na krótszy tydzień pracy zachęcało do zachowań proekologicznych: uczestnicy badania spędzali więcej czasu na wolontariacie na rzecz ochrony środowiska, byli bardziej dokładni w segregacji odpadów i przeznaczaniu ich do recyklingu. Częściej też w trakcie zakupów wybierali produkty przyjazne dla środowiska. Dzieje się tak dlatego, że jak twierdzą naukowcy z Brandenburskiego Uniwersytetu Technologicznego w Niemczech działania zrównoważone są często bardziej czasochłonne.

Z drugiej strony skrócenie czasu pracy może stwarzać zagrożenie dla środowiska. Trzydniowy weekend może doprowadzić do zwiększonej konsumpcji towarów i usług wysokoemisyjnych jak np. podróże samolotem na dłuższe odległości. Jednak są już i takie badania, które pokazują że mieszkańcy Ameryki Północnej i Europy mają niższy ślad węglowy w dni weekendowe: niedzielne emisje okazały się o 40 proc. niższe niż średnia, podczas gdy w dni powszednie były prawie o 20 proc. wyższe niż średnia. Badacze podkreślają potrzebę inwestycji w zieloną infrastrukturę, aby zachęcić ludzi do spędzania czasu wolnego w sposób zrównoważony.

Pomimo rosnącej liczy badań na temat wpływu czterodniowego dnia pracy na klimat wciąż mamy za mało danych, aby go precyzyjnie zmierzyć. Póki co niewiele jest firm, które rozważają czterodniowy tydzień pracy w kontekście wpływu tej zmiany na środowisko. Naukowcy zajmujący się tym zagadnieniem podkreślają, że potrzebne są działania na szczeblu rządowym jako przykład podając Hiszpanię, gdzie rząd dotuje małe i średnie przedsiębiorstwa, które testują czterodniowy tydzień pracy. Rola programów pilotażowych jest ważna, aby przeforsować program polityczny, który jest konieczny do wprowadzenia zmian w systemie prawnym poszczególnych państw. Ale argumentów za krótszym tygodniem pracy wciąż przybywa.

Więcej na ten temat w języku angielskim można przeczytać na stronie BBC.