górne tło

Rzeźby Józefa Wilkonia na Zamku Królewskim na Wawelu

Józef Wilkoń – wybitny ilustrator, przede wszystkim literatury dziecięcej i malarz za sprawą monograficznej i nieoczywistej wystawy „Zwierzyniec królewski. Wilkoń na Wawelu” pokazuje rzeźbiarskie prace zwierząt. Znany na całym świecie twórca po raz pierwszy zaprezentuje swoje dzieła na Zamku Królewskim na Wawelu (w ogrodach) i jego oddziałach: Dworze w Stryszowie i Zamku Pieskowa Skała. Ekspozycja jest otwarta od 10 czerwca.

– Wystawa „Zwierzyniec królewski. Wilkoń na Wawelu”, czyli dzieła Józefa Wilkonia prezentowane na Zamku i w oddziałach doskonale realizuje naszą ideę „Wawelu otwartego” i „Wawelu nieoczywistego”. Prag­niemy za pośrednictwem prac artysty nawiązać trwałą relację nie tylko z odbiorcami dorosłymi, ale także z młodymi widzami, którym pokazujemy nowe oblicze Zamku i jego oddziałów przywracając niejako aluzyjnie, jednocześnie pamięć o historii zwierzyńca Jagiellonów – mówi Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Na wystawie zgromadzono łącznie 52 rzeźby i 42 prace na papierze. Główną częścią wystawy są rzeźby zwierząt, co stanowi nawiązanie do zwierzyńca istniejącego na Wawelu w czasach ostatnich Jagiellonów oraz przedstawień animalistycznych na arrasach wawelskich. Kiedy w 2020 roku padła propozycja takiej wystawy i na zaproszenie dyrekcji udałem się na Wawel, aby zapoznać się z miejscem tej ekspozycji, serce mi drżało, w chwili gdy po raz pierwszy wszedłem w Ogrody Królewskie i mogłem wyobrazić sobie moje drewniane rzeźby przytulone do kamiennych gotyckich murów. To było wielkie przeżycie. Nadal drży moje serce na myśl o wystawie, kiedy marzenia i zamiary zamienią się w rzeczywistość. Przeżyłem wiele znaczących wystaw w kraju i na świecie i związanych z tym wspaniałych emocji, ale czeka mnie coś szczególnego. Na Wa­welu wystawić to jest coś… – stwierdza Józef Wilkoń.

Ekspozycja rzeźb w plenerze jest nie tylko odniesieniem do twórczości artysty, w której natura odgrywa znaczącą rolę, jak i jego biografii, ale też okazją do odkrycia regionalnego dziedzictwa kulturalnego i spędzenia czasu w naturze w otoczeniu dzieł sztuki.

„Zwierzyniec królewski. Wilkoń na Wawelu” to z jednej strony wielowymiarowy bestiariusz, z drugiej alegoryczna opowieść o tym, co nas otacza i co jest w nas samych. Jak stwierdza Blanka Wyszyńska-Walczak, prezes fundacji Arka im. Józefa Wilkonia, artysta tworzy, rzeźbi i maluje zwierzęta istniejące, które – choć niejednokrotnie egzotyczne – są realne, jak i te, które znamy jedynie z opowieści, legend i bajek. Za przykładem średniowiecznych autorów bestiariuszy, wskazuje Wyszyńska-Walczak, rzeczywiste zwierzęta chętnie obdarza fantastycznymi cechami lub niezwykłymi elementami wyglądu. I tak dzikie i drapieżne bestie w wyobraźni Józefa Wilkonia nabierają innego wymiaru – artysta odkrywa przed nami ich piękno, niezwykłość, sprawia, że odbiorca buduje z nimi relacje pełne empatii. Przekonamy się o tym zwiedzając wystawę w trzech miejscach.

Blanka Wiszyńska-Walczak wskazuje: „Tak jest w przypadku budzących trwogę swoim wyglądem Wilkołaków, niosących nam w darze małe zwierzęta, nad których rozwartymi paszczami śmieją się roziskrzone oczy. Wyciosane z pni nadnaturalnej wielkości postacie uzmysławiają nam zarazem budzącą strach potęgę natury, jak i jej opiekuńczość. Widzimy w nich nie tylko statyczne kształty – przemawiają uchwyconym w drewnianej materii gestem, ruchem, działaniem”.


Józef Wilkoń (ur. 12 lutego 1930 r. w Bogucicach koło Wieliczki) – ilustrator, malarz, rzeźbiarz, twórca plakatów i scenografii teatralnych. Studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom 1955) oraz historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom 1954). Zilustrował ponad 200 książek dla dzieci i dorosłych w kraju i za granicą oraz sam napisał teksty do kilkunastu książek dziecięcych. Wystawiał w wielu galeriach i muzeach świata. Od Centrum Pompidou (1989) poprzez Narodową Galerię Zachęta w 2006 roku, gdzie jego wystawa osiągnęła rekordową frekwencję, po Japonię i Koreę Południową.

Więcej informacji znajdziemy na stronie internetowej Zamku Królewskiego na Wawelu.