Diagnozy i prognozy dla rynku książki. Podsumowanie Kongresu Książki
Jakie wyzwania stoją przed branżą wydawniczo-księgarską? Z jakimi problemami mierzą się twórcy i wydawcy? Zapraszamy do lektury podsumowania pierwszej edycji Kongresu Książki – dokumentu, który prezentuje stanowisko rodzimego rynku książki i reprezentantów różnych środowisk z nim związanych.
Idea połączenia wszystkich pracowników rynku książki, by umożliwić im twórczy dialog, kiełkowała w środowisku literackim od dłuższego czasu. Od 2015 roku platformą takich spotkań były wydarzenia organizowane w ramach Przemysłów Książki podczas Festiwalu Conrada. Jednak ze względu na rosnące potrzeby środowiska organizatorzy postanowili rozwinąć tę formułę i stworzyć cykliczne forum dialogu, czyli Kongres Książki, którego pierwsza edycja odbyła się w październiku 2020 roku.
W szczególnym czasie pandemii udało nam się zgromadzić przed monitorami cenionych autorów, wydawców, ilustratorów, tłumaczy, księgarzy, bibliotekarzy, edukatorów, aktywistów, promotorów czytelnictwa i przedstawicieli wybranych instytucji literackich oraz stowarzyszeń twórczych. W ramach cyklu paneli „Okrągłe stoły” reprezentanci branż podjęli próbę diagnozy najpoważniejszych problemów polskiego rynku książki, proponując zmiany zarówno oddolne, jak i systemowe. Tak powstały Karta dobrych praktyk oraz Rekomendacje Krakowa Miasta Literatury UNESCO. To między innymi postulaty branżowej solidarności, wprowadzenia ustawy o jednolitej cenie książki, uregulowania rozbieżności w wysokościach stawek twórców czy wadliwego systemu dystrybucji.
W swojej pracy autorzy mierzą się z rozmaitymi trudnościami natury prawnej, dlatego w dokumencie zamieszczono także przewodnik po meandrach prawnoautorskich, w którego tworzenie zaangażowani byli m.in. Zygmunt Miłoszewski oraz mecenas Michał Markiewicz. Na zlecenie Krakowa Miasta Literatury UNESCO przygotowano umowy modelowe dla pisarzy i pisarek (na tekst autorski, książkę, adaptację teatralną oraz wykład), które także zostały udostępnione w niniejszym podsumowaniu Kongresu.
Ponadto, w dokumencie księgarze i bibliotekarze znajdą wnioski z tych spotkań i przegląd wartościowej literatury dla dzieci i młodzieży, która może wzbogacić ich ofertę książkową. Z kolei nauczyciele odnajdą w dokumencie propozycje darmowych scenariuszy lekcyjnych poświęconych prawu autorskiemu, które umożliwią nawet najmłodszym twórcom uświadomić sobie wartość swojej pracy literackiej i sposoby jej ochrony.
Poruszone w Karcie Dobrych Praktyk tematy i wnioski z dyskusji zaznaczają pole do dalszej dyskusji i mnogość zagadnień, które wymagają usprawnienia i rewizji. Podsumowanie Kongresu i Kartę Dobrych Praktyk można przeczytać na stronie Krakowa Miasta Literatury UNESCO.
Kongres Książki jest inicjatywą otwartą, której współtwórcą może być każda osoba związana zawodowo z polskim rynkiem książki. Inicjatywy można zgłaszać mailowo poprzez: kontakt@miastoliteratury.pl
Kongres Książki powstał we współpracy ze środowiskami twórczymi zrzeszonymi w Stowarzyszeniu Unia Literacka, Stowarzyszeniu Tłumaczy Literatury, Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich oraz IBBY. Organizatorem Kongresu Książki jest KBF, operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO oraz współorganizator Festiwalu Conrada.