Muzeum MOCAK zaprasza na trzy nowe wystawy

„Polityka w sztuce”, „Ta krew jest dla ciebie”, „Ostatni szwajcarscy ocalali z Holokaustu” – to nowe wystawy, które Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie prezentuje od 28 kwietnia.

„Polityka w sztuce”

Relacja polityki i sztuki ma długą tradycję. Przez wieki częścią tego układu była religia. Dzięki niej władcy i politycy mogli panować również nad ludzkimi umysłami. W niektórych krajach religia nadal wspiera politykę. Demoralizuje to obie strony. Dawniej sztuka służyła umacnianiu władzy. Obecnie służy jej kontrolowaniu i podważaniu. Kiedyś artyści wspierali swoim talentem potęgę systemów politycznych. Dzisiaj wnikliwie i krytycznie obserwują polityków i aktywnie włączają się do działań opozycyjnych.

− „Polityka w sztuce” to dziesiąta wystawa z flagowej serii MOCAK-u, w której łączymy sztukę z najważniejszymi terminami cywilizacyjnymi. Każda wystawa prezentuje wiele interpretacji i aspektów wybranego tematu. „Polityka w sztuce” zderzyła się z tragicznym czasem, w którym ambicje polityczne przeistoczyły się w zbrodnię. Wystawa Polityka w sztuce prezentuje podejrzliwe oraz krytyczne spojrzenie na działania władzy, ujawniając i piętnując sztuczność oraz zakłamanie strategii politycznych. Pokazuje, że polityka w imię ambicji, zachowania władzy i wykarmienia dyktatorskiego ego potrafi kłamać, manipulować, a nawet zabijać. Artyści przeciwstawiają się temu zarówno jako krytycy, jak i żołnierze – do obejrzenia nowej ekspozycji zaprasza Muzeum MOCAK.

Katalog wystawy „Polityka w sztuce” z najważniejszego cyklu MOCAK-u zawiera reprodukcje i opisy prac prawie 70 artystów oraz teksty autorstwa Marcina Matczaka, Janusza Palikota, Marii Anny Potockiej, Pawła Kowala, Aliaxeya Talstoua i Jana Woleńskiego, którzy z różnych perspektyw przyglądają się relacjom pomiędzy polityką a sztuką.

„Ta krew jest dla ciebie”

Projekt „Ta krew jest dla ciebie” został zainicjowany przez Franciszka Orłowskiego w 2016 roku. Artysta zaprosił wtedy do oddania krwi osoby mieszkające w Warszawie, a pochodzące z różnych kręgów kulturowych. Pobrana krew trafiła do polskiego banku krwi. Akcja była dokumentowana. Portrety dawców zostały podpisane ich imionami oraz krajami, z których pochodzą. Dwa lata później artysta zrealizował taki projekt w ramach festiwalu zorganizowanego przez Konstmuseum w Uppsali.

Na wystawie w MOCAK-u zobaczymy trzecią, zrealizowaną w Krakowie i rozszerzoną wersję tego przedsięwzięcia. Ekspozycja prezentuje dokumentację pobierania krwi od osób różnych narodowości (w tym migrantów), ich portrety oraz krótkie wywiady z nimi.

Migracje są obecnie nieodłączną częścią rzeczywistości. Ich uczestnicy wchodzą w świat dla siebie nieznany, gdzie panują inne prawo, inne zwyczaje oraz inne oczekiwania. Mogą zostać przyjęci przyjaźnie, ale mogą również być potraktowani jak osoby niepożądane, czy nawet wrogowie. Jednym z podstawowych zadań współczesnej kultury społecznej jest wypracowanie metod porozumienia i zaprzyjaźniania się z osobą „chwilowo obcą”.

− Oddanie krwi jest dowodem ludzkiej solidarności, ponieważ krew to lek, którego nie można niczym zastąpić. Istotną częścią projektu Franciszka Orłowskiego było przynajmniej częściowe ujawnienie tożsamości dawców krwi, tak by publiczność, czyli potencjalni biorcy, zdawała sobie sprawę z jej pochodzenia. Bohaterowie projektu Orłowskiego podarowali swoją krew Polakom. Nasz naród – w większości – nie jest przyjaźnie nastawiony do Obcego. Mamy problem z identyfikowaniem się z ludźmi innych kultur. Projekt „Ta krew jest dla ciebie” skłania do przepracowania doświadczenia obcości, do zobaczenia, w jak prosty i oczywisty sposób Obcy może stać się integralną częścią nas samych. W momencie ratowania życia pochodzenie etniczne, wyznanie, kolor skóry i narodowość przestają być istotne i dzielące – Muzeum przybliża idee, które łączą się z nową ekspozycją.

„Ostatni szwajcarscy ocalali z Holkaustu”

W wyniku działalności komisji Bergiera pod koniec lat 90., której celem było wyjaśnienie wszelkich kontrowersji historycznych oraz prawnych w kwestii postawy Szwajcarów podczas II wojny światowej, do wiadomości publicznej podano informację, że w ich kraju są osoby, które przeżyły Holokaust. W zdecydowanej większości szwajcarscy ocalali nie byli obywatelami tego państwa. Pochodzili z Rzeszy Niemieckiej oraz innych państw europejskich. Niektórzy przeżyli obozy koncentracyjne i obozy zagłady, inni uratowali się w ukryciu. Większość przybyła do Szwajcarii po II wojnie światowej.

Wystawa „Ostatni szwajcarscy ocalali z Holokaustu” prezentuje wypowiedzi świadków Zagłady i ich potomków. Zobaczymy na niej 14 portretów wraz z fragmentami osobistych wspomnień o Holokauście. Wystawa piętnuje antysemityzm, którego przejawy nadal widoczne są w wielu krajach. Jej zamiarem jest przekazanie młodemu pokoleniu takich wartości jak tolerancja i otwartość na drugiego. Ekspozycji towarzyszy polskojęzyczna publikacja przygotowana we współpracy z Gamaraal Foundation z Zurychu.

W latach 2017–2018 Szwajcaria sprawowała przewodnictwo w Międzynarodowym Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście (International Holocaust Remembrance Alliance). Wystawa jest więc częścią działań mających na celu upamiętnienie ofiar i ocalałych z Zagłady. Można ją oglądać w godzinach otwarcia Biblioteki Muzeum MOCAK.