Z przewodnikiem po Garbarach

Dom Zwierzyniecki zaprasza do zwiedzania wystawy „Zwierzyniec zaprasza Garbary” wraz z przewodnikiem. Już w piątek, 28 sierpnia po ekspozycji kolejny raz będą oprowadzać pracownicy Muzeum Krakowa. Początek o godz. 15.00.

Garbary były przez wiele wieków ważnym dla Krakowa i całej Małopolski ośrodkiem przemysłowym. To położone na północny zachód od miejskich murów przedmieście swój największy rozkwit przeżywało na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Swoją nazwę przedmieście zawdzięczało osiedlającym się tutaj garbarzom mającym liczne warsztaty specjalizujące się w produkcji skór.

Prezentowana wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza z nich (Przedmieście) porusza tematy związane z powstaniem Garbar, ich rozwojem gospodarczym i funkcjonowaniem cechów rzemieślniczych, których działalność w znacznej mierze zależała od przepływającej przez jurydykę Młynówki Królewskiej. Poruszane jej wodami młyny – Dolny, Górny i Dębny – napędzały gospodarczy rozwój zarówno przedmieścia, jak i Krakowa. Pomimo uzależnienia od władz miasta Garbary posiadały własny ratusz. Jego budynek przy ul. Karmelickiej 12 zachował się do dziś. Na wystawie prezentowane są zarówno oryginały, jak i kopie dokumentów, które poświadczają funkcjonowanie w tym miejscu urzędu wójtowsko-ławniczego. Z kolei cyfrowa rekonstrukcja przedmieścia, pozwoli zobaczyć, jak wyglądały Garbary w połowie XVII w., tuż przed ich zniszczeniem przez wojska szwedzkie w 1655 roku.

Ważnym fragmentem wystawy jest wątek dotyczący życia religijnego mieszkańców Garbar i świątyń ulokowanych na tym terenie. Prezentowane są w nim m.in. dokumenty fundacyjne i księgi Bractwa Matki Boskiej Szkaplerznej związane ze świątynią karmelitów na Piasku, a także dewocjonalia pochodzące z klasztoru kapucynów. To wyjątkowa okazja zobaczenia cennych zabytków na co dzień zamkniętych w klasztornych murach

Druga części ekspozycji (Dzielnica) obejmuje okres od początku XIX w. do czasów współczesnych i zmiany urbanistyczne i społeczne, które nastąpiły po ostatecznym włączeniu przedmieścia w 1800 r. w granice Krakowa i jego przekształceniu w miejską dzielnicę pod nazwą Piasek.

W związku z przekształceniem w 2. połowie XIX w. Piasku w nowoczesną mieszkaniową dzielnicę Krakowa zmienił się także przekrój społeczny jego mieszkańców. W jednej z odsłon wystawy skupiamy się na ostatnich latach XIX w. i pierwszych trzech dekadach XX wieku, kiedy mieszkały tutaj i tworzyły swoje dzieła znane osoby związane z życiem artystycznym i naukowym Krakowa. Poprzez zgromadzone tu portrety i obiekty należące do dawnych mieszkańców prezentujemy na przykładzie prowadzonych tu artystycznych salonów świat krakowskiej bohemy reprezentowany przez rodziny Przybyszewskich, Żeleńskich, Estreicherów, Weissów, a także Mehofferów.

W XX w. na terenie Piasku rozwinęły swoją działalność placówki teatralne i kulturalne. Do naszych czasów na rogu ul. Karmelickiej i Krupniczej działa Teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, którego początki sięgają 1919 r. Reprezentowane na wystawie fotografie, programy i afisze stanowią ciekawe pamiątki z początków działalności teatru. Tuż po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 r. w budynku przy skrzyżowaniu ul. Krupniczej i Skarbowej 2 rozpoczął swoją działalność Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska. Na wystawie zobaczymy oryginalne kostiumy i maski związane z działalnością tej teatralnej placówki. Budynek przy ul. Krupniczej 22 był zaś siedzibą krakowskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich. W kamienicy nazywanej później „Domem 40 wieszczów” po wojnie schroniło się i mieszkało wraz ze swoimi rodzinami wielu wybitnych pisarzy, m.in. Konstanty Ildefons Gałczyński i Tadeusz Różewicz. Na wystawie będzie można zobaczyć Domową (Gromadzką) Książkę Meldunkową z lat 50. XX w., w której widnieje wiele nazwisk znanych mieszkańców Domu Literatów.

Bilet wstępu w cenie 15 zł. Limit: 9 osób. Decyduje kolejność przybycia. Dom Zwierzyniecki znajduje się przy ul. Królowej Jadwigi 41.