Start rozwiń menu
Serwis używa plików cookies zgodnie z polityką prywatności pozostając w serwisie akceptują Państwo te warunki

Dziedzictwo epidemii. Kraków

  • Latarnie umarłych – istniejące do dziś dawne latarnie umarłych na terenie Krakowa, przebudowane na kapliczki (zamurowano szczytowe otwory, miejsca gdzie niegdyś ustawiano źródła światła: lampki, kaganki oliwne, pochodnie i wzbogacono o figurki świętych). Miały ostrzegać przed miejscami nieprzyjaznymi żywym, ale też wskazywać drogę przechodniom i wędrowcom, a oznaczano nimi przestrzenie wyjątkowe, naznaczone śmiercią – pojawiały się w okolicach szpitali, przytułków, cmentarzy lub miejsc niebezpiecznych.

    Przykłady:

    - Jedyna gotycka, najbardziej okazała i najlepiej zachowana znajduje się dziś przy kościele św. Mikołaja przy ulicy Kopernika 9. Trafiła tutaj w 1871, ale od XIV wieku ostrzegała przed przekroczeniem progów szpitala św. Walentego dla trędowatych, który do 1818 znajdował się na Kleparzu przy dzisiejszym placu Słowiańskim. W dawnych czasach brakowało innych metod leczenia, niż izolowanie chorych.

    - U wylotu ulicy św. Sebastiana na tyłach hotelu Royal - na obecne miejsce trafiła na początku XIX wieku. Pochodzi z połowy XVII wieku, prawdopodobnie stała przy nieistniejącym już dziś kościele św. Sebastiana, przy którym znajdował się niegdyś szpital dla chorych wenerycznie i gdzie znajdował się cmentarz dla ofiar epidemii cholery. Dzisiaj potocznie nazywana jest kapliczką św. Gertrudy.
     
  • Kapliczka św. Nepomucena (róg ul. S. Konarskiego i Czarnowiejskiej) – nawiązuje do historii Czarnej Wsi, gdzie dawniej płynęła rzeka Rudawa. W kapliczce widnieje postać Jana Nepomucena w kapłańskim birecie i z wielkim krzyżem (święty, związany z czeską Pragą, ma podobno moc zapobiegania powodziom i wylewom rzek). Kapliczki z tym wizerunkiem były zwane Nepomukami.
     
  • Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze) – w miejscu, gdzie istniał dawniej cmentarz morowy, który powstał w wyniku zabójczej epidemii. Fundatorom kapliczki udało się uchronić przed śmiercią, dlatego w podzięce mieli postawić ten właśnie krzyż.
     
  • Krzyż upamiętniający ofiary cholery, która dziesiątkowała miasta i wsie w XIX wieku (u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego) – gdzie znajdował się cmentarz choleryczny.
     
  • Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała, poprzez które udzielano komunii świętej i spowiadano w czasie zarazy (morowego powietrza), jaka panowała w Krakowie w początku XVIII wieku.
     
  • Grób św. Szymona z Lipnicy w kościele oo. Bernardynów na Stradomiu. Bernardyn, który w XV wieku pomagał chorym podczas panującej w Krakowie epidemii cholery (opieką nad chorymi zajmowali się wtedy franciszkanie z klasztoru bernardynów), sam zachorował i zmarł. Po jego śmierci odnotowano przy jego grobie ponad 370 cudownych uzdrowień i łask, które przypisano jego wstawiennictwu.
     
  • Taniec śmierci – barokowy obraz łączący tematykę rodzajową i religijną dotyczący kruchości i przemijania ludzkiego życia, adresowany do wszystkich stanów społecznych. Namalowany w ostatniej ćwierci XVII stulecia, przez nieznanego artystę (kościół Bernardynów).
     
  • Specjalny bęben obrotowy zamontowany w kracie na furcie w Klasztorze sióstr Karmelitanek Bosych (ul. Kopernika). Siostry żyjące za klauzurą tylko przez kratę kontaktują się z przychodzącymi do klasztoru ludźmi, a bęben służy do przyjmowania i przekazywania przedmiotów osobom spoza klasztoru, ograniczając kontakt ze światem zewnętrznym.
     
  • Figura Matki Bożej Łaskawej (Matki Boskiej z Faenzy) z 1771 r. – (na Plantach, koło Collegium Novum), pochodzi z bramki cmentarza kościoła Mariackiego (po likwidacji cmentarza przenoszona dwukrotnie, zniszczona w czasie nawałnicy w 2007 r., została odrestaurowana i wróciła do dzielnicy uniwersyteckiej. Jest symbolem tej, „która kruszy strzały zarazy, strzały wszelkiego zła i która znowu idzie przez świat” – wysiedlonych.
Latarnia umarłych przy kościele św. Mikołaja
Latarnia umarłych przy kościele św. Mikołaja
Latarnia umarłych przy ul. św. Sebastiana
Latarnia umarłych przy ul. św. Sebastiana
Kapliczka św. Nepomucena
Kapliczka św. Nepomucena
Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze)
Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze)
Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze)
Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze)
Krzyż upamiętniający ofiary cholery
Krzyż upamiętniający ofiary cholery
Krzyż upamiętniający ofiary cholery u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego
Krzyż upamiętniający ofiary cholery u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego
Krzyż upamiętniający ofiary cholery u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego
Krzyż upamiętniający ofiary cholery u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego
Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała
Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała
Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała
Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała
Grób św. Szymona z Lipnicy
Grób św. Szymona z Lipnicy
Taniec śmierci – barokowy obraz
Taniec śmierci – barokowy obraz
Klasztor sióstr Karmelitanek Bosych (ul. Kopernika)
Klasztor sióstr Karmelitanek Bosych (ul. Kopernika)
Figura Matki Bożej Łaskawej
Figura Matki Bożej Łaskawej
Latarnia umarłych przy kościele św. Mikołaja
Latarnia umarłych przy ul. św. Sebastiana
Kapliczka św. Nepomucena
Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze)
Kapliczka pamiątkowa – słup z krucyfiksem – ufundowany 1776 (ul. Zarzecze)
Krzyż upamiętniający ofiary cholery
Krzyż upamiętniający ofiary cholery u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego
Krzyż upamiętniający ofiary cholery u zbiegu ulic Piaskowej i Chełmońskiego
Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała
Małe okienka w prezbiterium Bazyliki Bożego Ciała
Grób św. Szymona z Lipnicy
Taniec śmierci – barokowy obraz
Klasztor sióstr Karmelitanek Bosych (ul. Kopernika)
Figura Matki Bożej Łaskawej
pokaż metkę
Autor: Agata Mierzyńska
Osoba publikująca: Julia Żylina-Chudzik
Podmiot publikujący: Otwarty na świat
Data publikacji: 2020-04-28
Data aktualizacji: 2020-04-29
Powrót